نکات کلیدی برای افزایش عمرفرش دستباف

فرش دستباف یکی از اصیل‌ترین صنایع دستی کشورمان است که استفاده از آن زیبایی خاصی به منازل می‌بخشد. از آن جایی که فرش دستباف به طور کامل توسط انسان و با استفاده از الیاف طبیعی ساخته می‌شود، این محصول از قیمت بالایی برخوردار است. نگهداری از فرش دستباف اصولی دارد که با رعایت آن‌ها می‌توانید سال‌ها از این محصول زیبا و ارزشمند استفاده کنید.

خوردگی و در هم آمیخته شدن رنگ‌ها . با رعایت نکاتی که در ادامه این مطلب گفته می‌شود، می‌تواند از به وجود آمدن این مشکلات برای فرش دستباف خود جلوگیری کنید.

نگهداری از فرش دستباف لوله شده

تعداد زیادی از افراد به دلایل مختلف قصد پهن کردن و استفاد از فرش دستباف خود را ندارند؛ در این صورت، بهترین روش نگهداری از فرش دستباف لوله کردن آن و قرار دادنش در محل مناسب است. برای انجام این کار باید نکاتی را رعایت کنید تا در زمان نگهداری به فرش دستباف شما آسیبی وارد نشود. در ادامه مطلب این نکات را بیان می‌کنیم:

• پیش از لوله کردن فرش، اولین نکته ای که در نگهداری از فرش دستباف باید در نظر بگیرید، بررسی سلامت فرش است. اگر قسمتی از فرش شما آسیب دیده یا پوسیده است، حتماً باید آن را ترمیم کنید. بی توجهی به این موضوع باعث می‌شود که پوسیدگی فرش شما گسترش یافته و هزینه‌های احتمالی تعمیر و مرمت فرش افزایش یابد.
• پیش از جمع کردن فرش، ابتدا موادی نظیر نفتالین را در لای فرش قرار دهید و سپس آن را لوله کرده و جمع کنید.
• در صورتی که فرش دستباف شما بزرگ است، بهتر است که لوله کردن آن را با کمک گرفتن از دو یا سه نفر دیگر انجام دهید. چرا که اگر نتوانید فرش را به صورت منظم و یکنواخت لوله کنید، به مرور زمان لبه‌های بیرون زده از فرش آسیب می‌بینند.
• برای محافظت بیشتر از فرش، قبل از لوله کردن یک پارچه تمیز را بر روی آن قرار داده و با استفاده از طناب ببندید. با انجام این کار مانع از ورود گرد و غبار و آلودگی به فرش می‌شوید.
• نکته آخری که در نگهداری از فرش دستباف به صورت لوله شده باید در نظر داشته باشید، محل قرار دادن فرش است. محلی که برای نگهداری فرش در نظر گرفته اید باید تهویه هوای مناسبی داشته باشد، در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار نداشته باشد و همچنین رطوبت، گرد و خاک و حشرات به آن راه نداشته باشند.

شرایط محل مناسب برای پهن کردن فرش دستباف

در صورتی که قصد استفاده از فرش دستباف خود را دارید، باید آن را در محلی مناسب پهن کنید. انتخاب محل مناسب کمک زیادی به نگهداری از فرش دستباف خواهد کرد و مانع از آسیب دیدن آن در کوتاه مدت می‌شود. برخی از شرایط محل مناسب برای پهن کردن فرش دستباف عبارتند از:

• محلی که برای پهن کردن فرش انتخاب کرده اید، باید کاملاً صاف و خشک بوده و پیش از پهن کردن فرش گرد و خاک آن تمیز شده باشد.
• فرش را بر روی کفپوش‌هایی نظیر سرامیک، پارکت، موزاییک و سنگ پهن کنید و از پهن کردن آن بر روی سطوح گچی، آهکی یا خاکی خودداری کنید. پهن کردن فرش بر روی این سطوح در درازمدت موجب پوسیده شدن بافت فرش خواهد شد.

• در هنگام استفاده، فرش دستباف باید به طور کامل پهن شده و هیچ گوشه ای از آن جمع شده یا تا خورده نباشد. به همین منظور اتاقی را برای پهن کردن فرش در نظر بگیرید که از ابعاد آن از فرش شما بزرگ‌تر باشد.
• بهتر است فرش دستباف را در محلی پهن کنید که بار رفت و آمد از یک قسمت آن بیشتر از سایر قسمت‌های فرش نباشد. چرا که رفت و آمد مداوم از یک قسمت فرش باعث ساییدگی آن قسمت و متفاوت شدن رنگ و شکلش با سایر قسمت‌های فرش می‌شود. برای پیشگیری از این موضوع، باید هر 6 ماه یک بار فرش را بچرخانید تا فشار از روی پرزهای فرش برداشته شده و به مرور زمان به حالت قبل باز گردند.

نکات نگهداری از فرش دستباف پس از پهن کردن

پس از اینکه تصمیم به استفاده از فرش دستباف گرفتید و آن را در محلی مناسب پهن کردید، باید نکاتی را رعایت کنید که از این کالای ارزشمند محافظت کنید. در ادامه مطلب برخی از این نکات را بیان می‌کنیم.

هوا دادن به فرش دستباف

همان طور که پیش از این گفته شد، محلی که برای پهن کردن فرش دستباف در نظر گرفته اید نباید در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار داشته باشد. اگرچه تابش مستقیم نور آفتاب به فرش آسیب می‌رساند و رنگ آن را تغییر می‌دهد، اما لازم است که هر چند وقت یک بار فرش دستباف را از اطاق خارج کرده و در معرض تابش آفتاب قرار دهید. به این کار اصطلاحاً هوا دادنِ فرش می‌گویند. به طور معمول باید هر شش ماه یک بار، فرش را به مدت چند ساعت در معرض تابش آفتاب قرار دهید.

باید توجه داشته باشید که هر دو طرف فرش به اندازه کافی آفتاب ببینند. به طور خاص آفتاب دیدن پشت فرش نقش مهمی در نگهداری از فرش دستباف دارد. از آن جایی که قارچ‌ها در محیط تاریکِ زیر فرش به خوبی رشد می‌کنند و همچنین این قسمت محل مناسبی برای زندگی حشرات موذی نظیر بید است، آفتاب دیدن پشت فرش اهمیت زیادی دارد. با قراردادن پشت فرش در معرض آفتاب، این عوامل نابود می‌شوند. بهتر است هنگامی که فرش را در برابر نور خورشید قرار می‌دهید، چندین مرتبه آن را جارو کنید تا حشرات و آلودگی‌ها به طور کامل از فرش دور شوند.

قرار ندادن اشیای سنگین و ثابت بر روی فرش دستباف

برای نگهداری از فرش دستباف لازم است که از قرار دادن اشیاء سنگین و ثابت بر روی فرش خودداری کنید. وسایل سنگین و دارای پایه‌های بلند، نظیر مبلمان و میز ناهارخوری، در دراز مدت باعث فشرده شدن بافت فرش می‌شود و ممکن است پس از مدتی دیگر پرزهای آن قسمت به حالت قبل باز نگردد. در صورتی که مجبور به استفاده از مبلمان بر روی فرش هستید، حتماً با قراردادن زیر مبلی چوبی یا پلاستیکی در زیر پایه مبل، فشار وارده بر فرش را پخش کنید. همچنین لازم است که هر یک ماه یک بار محل قرار گرفتن پایه‌های مبلمان بر روی فرش را تغییر دهید.

نحوه از بین بردن گودی ایجاد شده بر روی فرش دستباف

چناچه برای مدت زمان طولانی جسم سنگینی را بر روی فرش قرار دادید و پس از برداشتن آن پرزهای فرش به حالت قبل در نیامدند، نگران نباشید. می‌توانید با انجام این کارها گودی به وجود آمده را برطرف کنید:

• یک قطعه یخ را در گودی ایجاد شده بر روی فرش قرار دهید و صبر کنید تا یخ آب شود. پس از آن پرزهای خوابیده را با استفاده از دست به حالت قبل باز گردانید.
• در گودی ایجاد شده مقداری آب بریزید و سپس یک پارچه مرطوب را بر روی آن قرار دهید. پس از آن با استفاده از اتوی نسبتاً داغ، محل گودی را ماساژ داده و فشار دهید و این کار را تا خشک شدن آب و بازگشت پرزها به حالت اولیه ادامه دهید. سپس با استفاده از برس، پرزها را برس کنید.

نظافت فرش دستباف

در صورت نیاز به جارو کردن فرش دستباف، بهتر است این کار را با استفاده از جارو برقی ساده و بدون استفاده از برس آن انجام دهید. این نکته را در نظر داشته باشید که جارو کردن مداوم از عمر فرش شما می‌کاهد و به آن آسیب می‌رساند.

در صورتی که از جارو برقی برس دار برای تمیز کردن فرش دستباف استفاده می‌کنید، باید از نزدیک کردن برس به قسمت ریشه‌ها جلوگیری کنید؛ چرا که این امکان وجود دارد که با گیر کردن ریشه‌ها در برس، به ریشه‌های فرش آسیب برسد. در آخرین مرحله از جارو کشیدن فرش، جارو را در جهت خواب فرش بکشید تا پس از مرتب شدن پرزهای فرش، نقوش موجود بر روی فرش دستباف بیشتری جلوه را داشته باشند.

شستشوی فرش دستباف

برای نگهداری از فرش دستباف و حفظ کیفیت و سلامت آن، لازم است نکاتی را در شستشوی فرش در نظر بگیرید. به طور معمول فرش‌ها ی دستباف هر 3 تا 5 سال یک بار نیاز به شستشو پیدا می‌کنند. برای انجام این کار، رعایت نکات زیر ضروری است:

• برای شستشوی فرش دستباف، از مواد شوینده معتبر و مناسب فرش استفاده کنید. به طور خاص این موضوع را برای فرش‌ها ی قدیمی تر رعایت کنید، چرا که حساسیت بیشتری دارند و در صورت استفاده از ماده شوینده نامناسب آسیب جدی می‌بینند.
• به هیچ عنوان و به هیچ اندازه از مواد شوینده لکه بر نظیر وایتکس برای شستشوی فرش دستباف استفاده نکنید.
• شستشوی فرش دستباف را به آرمی انجام دهید و برای شستشو از پارو یا سایر وسایلی که به فرش فشار وارد می‌کنند استفاده نکنید.
• پس از شستن فرش دستباف، باید آن را در محل مناسبی پهن کنید تا رطوبت آن به طور کامل از بین برود. در صورتی که آبگیری فرش به طور کامل و صحیح انجام نشود، این موضوع علاوه بر تغییر رنگ و پوسیدگی تدریجی فرش، موجب رشد قارچ در آن می‌شود. همچنین باید از قرار دادن فرش خیس به صورت لوله شده برای مدت زمان طولانی خودداری کنید.